Tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ: Đừng xem nhẹ!

Trong những ngày hè nóng bức, tiêu chảy cấp lại trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình có con nhỏ. Đây là căn bệnh phổ biến, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, có thể khiến trẻ mất nước nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 1,5 tỷ lượt trẻ em mắc tiêu chảy, với 1,5–2,5 triệu ca tử vong. Phần lớn các ca tử vong xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi, chủ yếu do mất nước nặng và trụy mạch.

Vì sao trẻ bị tiêu chảy?

Tiêu chảy thường xảy ra do các tác nhân gây hại tấn công hệ tiêu hóa. Trong đó, phổ biến nhất là:

• Virus Rota: Gây tiêu chảy cấp ở trẻ từ 6–24 tháng tuổi. Trẻ nôn, tiêu chảy liên tục, rất dễ mất nước.

• Vi khuẩn tả (Vibrio cholerae): Gây tiêu chảy dữ dội, mất nước nhanh chóng. Nếu không được cấp cứu kịp thời, có thể dẫn đến tử vong.

• Vi khuẩn thương hàn (Salmonella): Thường có trong hải sản sống hoặc thực phẩm chưa nấu chín. Ngoài tiêu chảy, còn gây sốt, nôn, nhiễm trùng huyết và có thể thủng ruột.

• Vi khuẩn lỵ (Shigella): Gây tiêu chảy có máu, phân nhầy, đau quặn bụng và sốt cao.

• Vi khuẩn E.coli: Rất phổ biến vào mùa nóng. Có mặt ở nước bẩn, thực phẩm ôi thiu, tay không sạch. Gây tiêu chảy cấp, đi phân lỏng nhiều lần, kèm nôn ói.

Cách xử lý tiêu chảy tại nhà

Phần lớn trẻ bị tiêu chảy nhẹ có thể điều trị tại nhà. Điều quan trọng là bố mẹ cần bình tĩnh, hiểu đúng cách chăm sóc, tránh để trẻ mất nước.

1. Bù nước và điện giải kịp thời

• Trẻ còn bú mẹ: Cho bú nhiều hơn bình thường. Sữa mẹ không chỉ bổ dưỡng mà còn giúp bù nước hiệu quả.

• Trẻ lớn hơn: Cho uống nước cháo loãng, nước dừa, nước cam tươi pha loãng, nước chín để nguội. Đặc biệt, nên dùng Oresol (ORS) sau mỗi lần đi ngoài (50–100ml tùy tuổi).

• Tránh tuyệt đối các loại nước ngọt có gas, nước đá lạnh, nước không rõ nguồn gốc vì có thể làm bệnh nặng hơn.

2. Tiếp tục cho ăn đầy đủ

• Trẻ đang bú mẹ: Vẫn duy trì bú bình thường, thậm chí bú nhiều hơn.

• Trẻ ăn dặm: Duy trì khẩu phần với món dễ tiêu như cháo, súp, sữa. Nếu trẻ nôn, chia thành nhiều bữa nhỏ. Khi khỏi bệnh, nên cho trẻ ăn thêm để nhanh phục hồi.

3. Không tự ý dùng thuốc

• Chỉ dùng kháng sinh khi có chỉ định từ bác sĩ. Không nên tự ý mua thuốc hoặc ngừng thuốc giữa chừng vì có thể gây kháng thuốc hoặc ngộ độc.

• Tuyệt đối không dùng thuốc cầm tiêu chảy cho trẻ dưới 5 tuổi nếu chưa có ý kiến chuyên môn.

Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có một trong các dấu hiệu sau:

• Trẻ bỏ bú, bỏ ăn, người lừ đừ

• Sốt cao liên tục trên 39°C

• Đi ngoài ra phân có máu

• Nôn nhiều, khát nước dữ dội

• Trẻ mệt mỏi, ngủ li bì

Việc phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Làm sao để phòng bệnh tiêu chảy cho trẻ?

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Sữa mẹ giúp tăng sức đề kháng và bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt của trẻ.

• Đảm bảo vệ sinh ăn uống:

  • Ăn chín, uống sôi

  • Tránh rau sống, thực phẩm để lâu hoặc chưa nấu kỹ

  • Không uống nước lã hoặc ăn đồ ăn bán ngoài đường không đảm bảo an toàn

• Rửa tay sạch sẽ:

  • Trẻ rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi.

  • Người lớn cũng cần rửa tay sạch trước khi chế biến hoặc đút cho trẻ ăn.

• Tiêm phòng đầy đủ:

  • Vắc-xin phòng tiêu chảy do Rota virus (dạng uống)

  • Vắc-xin tả

  • Vắc-xin thương hàn

Những vắc-xin này giúp cơ thể trẻ chủ động chống lại các loại vi khuẩn, virus gây bệnh tiêu chảy.

Lời khuyên từ Sức khỏe con yêu:
“Mỗi lần tiêu chảy là một lần cơ thể trẻ mất đi lượng nước quý giá. Đừng chờ đến khi trẻ kiệt sức mới xử lý. Hãy chủ động phòng ngừa và chăm sóc từ những điều nhỏ nhất – vì sức khỏe con, là cả thế giới của chúng ta.”